„Borowski nie pretendował (...) do powiedzenia pełnej prawdy o Oświęcimiu. Ale w swych opowiadaniach powiedział prawdę może najistotniejszą i najbardziej bolesną. Potrafił odsunąć na bok psychologię zarówno kata, jak i ofiary, potrafił wznieść się ponad cierpienia milionów i własną gehennę obozową - i spojrzał na lagry zimnym, bezlitosnym wzrokiem." (T. Drewnowski)

Życie w obozie śmierci wyznaczały codzienne apele, podczas których liczono więźniów
i dokonywano selekcji (słabych i chorych przeznaczano do komory gazowej), ciężka, wyczerpująca praca fizyczna, głodowe racje żywieniowe (zupa z pokrzyw, kawałek chleba), przychodzące transporty ludzi. Dominującym uczuciem był głód, co sprawiało, że dopuszczano się amoralnych czynów. Stałe obcowanie ze śmiercią przyczyniło się do zobojętnienia. Śmierć już nie przerażała (rozładowywanie transportów, czyszczenie wagonów z odchodów i martwych niemowląt, bierne przyglądanie się ludziom idącym do komory gazowej), a czasem wiązała się z korzyścią (przywłaszczanie mienia ludzi z transportu: żywności, odzieży itp.), niekiedy przybierała formę upiornej zabawy („oko"). Więźniowie mieszkali w budynkach (Auschwitz) lub w barakach (Birkenau), w których zajmowali niewielkie prycze. Chodzili ubrani w pasiaki. Podczas pracy pilnowali ich inni więźniowie funkcyjni lub esesmani. Jakiekolwiek przewinienie było karane (śmierć, komora gazowa, kary cielesne, donosy). Kobiety wykorzystywano do eksperymentów medycznych, stawały się ofiarami przemocy seksualnej. Niektóre handlowały swoim ciałem, oddawały się w zamian za jedzenie. Prócz stałego zagrożenia śmiercią oraz ustawicznej walki o życie, pisarz przedstawił wzajemne relacje między ludźmi przebywającymi w lagrze: wspólne spędzanie czasu, rozmowy, wskazówki udzielane innym odnośnie pracy i przetrwania, dzielenie się jedzeniem z paczek, „organizowanie" żywności, handel wymienny, ale zaakcentował też ich wrogie nastawienie do siebie i skłonność do wyrządzania krzywdy (Iwan, który bije Żyda Bakera za zjedzenie miski kaszy, pogardliwy stosunek Tadka do Bekera, obojętność wobec skazanych na zagładę).